Các hãng dầu mỏ đang trải qua giai đoạn khó khăn. Dù hai ngày nay, dầu thô tăng tới 11% do nhà đầu tư nhận định giá đã chạm đáy, tính chung nửa năm qua, giá vẫn mất 60%. Nhu cầu yếu và dư cung đã khiến tình hình trở nên tồi tệ. Chưa nói đến chuyện dầu thô ngày càng khó thăm dò và khai thác, các công ty cũng đang chi nhiều hơn cho mỗi thùng dầu sản xuất ra. Việc này khiến họ khó có lợi nhuận ổn định.
Hãng dầu mỏ lớn nhất Mỹ – ExxonMobil vừa công bố báo cáo lợi nhuận quý cuối năm ngoái đạt 6,5 tỷ USD, giảm mạnh so với 8,3 tỷ USD cùng kỳ năm trước đó. Dù vậy, giá dầu thô trung bình quý trước là 73 USD một thùng, giảm từ 97 USD cuối năm 2013.
 |
ExxonMobil vẫn lãi 6,5 tỷ USD quý vừa qua. Ảnh: Bloomberg |
Tính ra, giá dầu giảm 25%, nhưng lợi nhuận của Exxon chỉ mất 21%. Bên cạnh đó, chốt phiên hôm qua, cổ phiếu hãng này vẫn giao dịch quanh 88 USD, bằng năm ngoái.
Nhưng các đối thủ của Exxon thì không được lạc quan như vậy. Lợi nhuận của Chevron quý trước giảm 30%, ConocoPhillips thậm chí còn lỗ lần đầu tiên từ năm 2008. BP cũng giảm lãi 20% và cổ phiếu mất 16% từ hè năm ngoái.
Sự sụp đổ của giá dầu có thể kích thích các đợt sáp nhập khổng lồ tương tự cuối thập niên 90. Theo Bloomberg, đây cũng là chuyện bình thường. Một thập kỷ giá dầu cao đã khiến dòng tiền đầu tư vào dầu mỏ lên kỷ lục, khi các công ty đua tăng trưởng và giành thị phần. Nhưng giờ đây, khi giá dầu giảm và nhu cầu đi xuống, cuộc chơi lại xoay quanh hợp nhất và mua lại đối thủ. Đây là lúc kẻ mạnh trở nên mạnh hơn. Và hiện tại, chẳng công ty nào có vị thế vững chắc hơn Exxon.
Fadel Gheit – nhà phân tích dầu mỏ tại Oppenheimer cho rằng Exxon đang đi rình rập và có thể “mua lại hàng loạt” vào thời điểm nào đó, trước khi giá tăng trở lại. “Đây là lúc để lớn mạnh. Và Exxon là công ty đủ tiềm lực làm điều đó”, ông cho biết.
Exxon hiện có 5 tỷ USD tiền mặt. Hãng có thể mở rộng hoạt động tại vùng nước sâu ở Vịnh Mexico, hoặc tăng cường vị thế trên thị trường khí thiên nhiên hóa lỏng. Nhưng có lẽ mặt trận rõ ràng nhất chính là lĩnh vực đã thay đổi rất lớn ngành năng lượng toàn cầu – dầu đá phiến Mỹ.
Một trong những điểm hối tiếc của Exxon, cũng như các hãng dầu mỏ lớn khác, là đã bỏ qua cơn sốt dầu đá phiến tại Mỹ cuối thập niên 90. Thay vào đó, hãng lại tập trung vào sân chơi vùng nước sâu và khu vực Bắc cực.
Nhưng khi giá dầu giảm, quyết định trước đây lại có vẻ đúng đắn và giúp Exxon có cơ hội lớn gia nhập cuộc chơi dầu đá phiến với chi phí rẻ. Rất nhiều công ty dầu vừa và nhỏ tại Mỹ đang thiếu thốn tiền mặt và ngập trong nợ nần. “Đây là thời điểm tuyệt vời cho Exxon thâu tóm các đối thủ nhỏ hơn”, Steven Kopits – Chủ tịch hãng tư vấn Princeton Energy Advisors nhận xét.
Câu hỏi đặt ra là họ nên mua cơ sở khai thác thôi, hay mua cả công ty. Năm 2009, Exxon đã chi 41 tỷ USD mua XTO Energy. Thương vụ này đã giúp Exxon mở rộng sang thị trường khí đá phiến Mỹ. Nhưng đây được đánh giá là động thái kém khôn ngoan, do họ phải trả giá quá cao và Exxon sau này gặp nhiều rắc rối khi hợp nhất với XTO.
Brad Heffern – nhà phân tích dầu mỏ tại RBC Capital Markets nhận định kinh nghiệm trước đây sẽ giúp Exxon không vội vã thâu tóm. “Tôi cho rằng họ đang cân nhắc đầu tư thêm vào lĩnh vực này, nhưng sẽ tốt hơn nếu chỉ mua lại các giếng dầu từ các công ty khai thác đang thiếu tiền”, Heffern cho biết.
Hà Thu
